→«Η συγκέντρωση κυανίου θα εξαφανιστεί μέσω της βιοδιάσπασης σε 125-127 χρόνια. Σχεδόν μια αιωνιότητα»
→«Τέσσερα βουνά θα πρέπει να κοπούν σε βάθος 400 μέτρων, δημιουργώντας κρατήρα διαμέτρου 8 χλμ., ορατό από τη Σελήνη»
→«Η ιδέα ότι θα ενισχυθεί η απασχόληση είναι άλλη μία δηλητηριώδης ψευδαίσθηση. Θα υπάρχουν 600 θέσεις εργασίας, πολλές από τις οποίες θα καλυφθούν από ξένους»
→«Γιατί μεταχειρίζονται τη χώρα μου και τη χώρα σας σαν αποικίες, ενώ ανήκουν -ευτυχώς- στην Ε.Ε.;»
Αποστολή στο Στρασβούργο
Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Βεργολιά
Πρώην καθηγητής Ιστορίας και Γεωγραφίας, συγγραφέας του βιβλίου «Η Ρόσια Μοντάνα στον ευρωπαϊκό διάλογο», ο Ρουμάνος Σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής Βίκτορ Μποστινάρου έχει πρωτοστατήσει στον αγώνα κατά των σχεδίων ανοιχτής εξόρυξης χρυσού, που «στοιχειώνουν» εδώ και σχεδόν 16 χρόνια την ομώνυνη ιστορική κοινότητα της δυτικής Τρανσιλβανίας.
«Η Ρόσια Μοντάνα είναι για το έθνος μου κάτι σαν ταυτότητα», μας λέει στη συνάντηση που είχαμε στο γραφείο του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Στρασβούργο. «Η εκμετάλλευση του χρυσού στην περιοχή άρχισε από την Εποχή του Χαλκού, συνεχίστηκε στην προρωμαϊκή και στη ρωμαϊκή περίοδο -υπάρχουν από εκείνη την περίοδο 140 χιλιόμετρα υπόγειων στοών, μοναδικών στον κόσμο (!)- κι από εκεί ξεκίνησε τον 19ο αιώνα η λεγόμενη Τρανσιλβάνια Σχολή, η διαδικασία απελευθέρωσης του ρουμανικού έθνους από την αυστριακή και μετέπειτα την αυστροουγγρική κυριαρχία. Αυτή η γη θα καταστραφεί πλήρως. Για πάντα». Για να γίνει το μεταλλείο χρυσού επιφανειακής εκμετάλλευσης, εξηγεί, «τέσσερα βουνά θα πρέπει να κοπούν σε βάθος 400 μέτρων, δημιουργώντας έναν κρατήρα διαμέτρου 8 χλμ., που θα είναι ορατός από τη Σελήνη»! «Θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά κυάνιο για την εξόρυξη χρυσού και το μολυσμένο νερό, συνολικού όγκου 2,15 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα αποθηκευτεί σε μια τεράστια δεξαμενή, πρακτικά σε μια τεχνητή λίμνη έκτασης έως 600 εκταρίων, με την ανέγερση ενός φράγματος ύψους έως και 200 μέτρων».
Για πόσο καιρό; Κανείς πραγματικά δεν το γνωρίζει. Βάσει επιστημονικών εκτιμήσεων, επισημαίνει, «η συγκέντρωση κυανίου θα εξαφανιστεί μέσω της βιοδιάσπασης σε 125-127 χρόνια! Σχεδόν μια αιωνιότητα! Δύο ολόκληρες γενιές»! Κι αυτό υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα προκύψουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, φυσικές καταστροφές, δολιοφθορές ή, απλά, ατυχήματα – όπως συνέβη το 2000 στο χρυσωρυχείο της Μπάια Μάρε, που έμεινε στην Ιστορία ως «το δεύτερο Τσερνομπίλ της Ευρώπης»…
Ακόμη και τίποτε να μη συμβεί, «είναι υψηλός ο κίνδυνος μόλυνσης των υπόγειων υδάτων, των μεγάλων ποταμών της Ρουμανίας και μέσω αυτών της Ουγγαρίας ή ακόμη και του Δούναβη», αλλά και της ατμόσφαιρας, ενώ θα απειληθεί και η πλούσια βιοποικιλότητα της Ρόσια Μοντάνα. «Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει με αυτή τη λίμνη σε 100 και πλέον χρόνια, πόσο θα είναι το ετήσιο κόστος συντήρησης, προστασίας και ελέγχου», που θα επιβαρύνει τον εθνικό προϋπολογισμό. «Κανείς δεν μας λέει ακριβώς πόσα κονδύλια θα απαιτηθούν για την αποκατάσταση του εδάφους, που είναι υποχρεωτική βάσει των κοινοτικών οδηγιών. Στελέχη της επενδύτριας καναδικής εταιρείας Gabriel Resources έκαναν κάποια στιγμή λόγο για 128 εκατ. δολάρια. Αυτά είναι ψίχουλα! Για την αποκατάσταση του εδάφους και του φυσικού περιβάλλοντος, έπειτα από μια τόσο μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντική καταστροφή, αυτό το ποσό είναι παντελώς ανεδαφικό». Ωστόσο, «ανάλογες προβλέψεις δεν υπάρχουν στο συμβόλαιο (…) που υπεγράφη στη δεκαετία του ’90 κι έκτοτε ήταν απόρρητο. Κανείς δεν ήξερε επακριβώς το περιεχόμενο, τους όρους, τα οφέλη -εάν υπάρχουν κάποια κι αμφιβάλλω γι’ αυτό- καθώς κι άλλες εμπιστευτικές ρήτρες, που πρακτικά άφησαν έκθετο το ρουμανικό κράτος σε μια κατάσταση όπου, έπειτα από την πολυετή αναβολή στη λήψη μιας απόφασης, να μπορεί να δεχθεί μήνυση (από την καναδική εταιρεία), να βρεθεί αντιμέτωπο με μια δικαστική υπόθεση και μάλιστα όχι εντός της Ρουμανίας. Κι αυτό επειδή οι ίδιοι οι Ρουμάνοι υπουργοί πρόδωσαν τα εθνικά συμφέροντα της χώρας μου, πρόδωσαν με την πολιτική έννοια -και πιθανόν όχι μόνο- την ανάγκη η Ρουμανία να έχει αειφόρο ανάπτυξη των φυσικών της πόρων, αποδεχόμενοι απαράδεκτες ρήτρες για το κράτος, υπό την έννοια των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης, τη ρουμανική συμμετοχή σε αυτή την κοινοπραξία, τους τεχνικούς όρους για την εφαρμογή του σχεδίου».
«Κι εδώ εντοπίζεται ένα άλλο πρόβλημα», προσθέτει ο Μποστινάρου. Βάσει γεωλογικών ευρημάτων, «είναι γνωστό ότι τα ορυκτά μέταλλα που υπάρχουν στη Ρόσια Μοντάνα είναι περισσότερα από δύο (χρυσός και άργυρος), με σημαντικότερα το τελούριο και το γερμάνιο, τα οποία χρησιμοποιούνται σε προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα κι άλλες νέες τεχνολογίες. Πρόκειται για τις λεγόμενος σπάνιες γαίες. Αυτές είναι πτυχές που δεν διερευνήθηκαν ποτέ από την τότε κυβέρνηση. Και τα επιστημονικά ευρήματα ήταν γνωστά πριν από τη δεκαετία του ‘90»… Ομως παντού υπήρχε μια άτυπη… ομερτά. «Η εταιρεία χρυσού έχει πληρώσει τα τελευταία χρόνια περίπου 70 εκατομμύρια ευρώ μόνο σε διαφημίσεις. Τα ΜΜΕ είναι εθισμένα στη διαφήμιση και στο χρήμα. Εως κι ενάμιση χρόνο πριν από την πτώση της προηγούμενης κυβέρνησης και πριν αναλάβει η κυβέρνηση Πόντα, όλα τα ρουμανικά ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένης και της κρατικής τηλεόρασης, δεν έλεγαν τίποτε, ούτε μία κουβέντα κατά του σχεδίου. Πώς να ενημερωθεί ο κόσμος;».
Το βασικό αντεπιχείρημα των υποστηρικτών του σχεδίου είναι οι προοπτικές ενίσχυσης της απασχόλησης στη Ρόσια Μοντάνα, που -όπως κι όλη η Ρουμανία- μαστίζεται από υψηλά ποσοστά ανεργίας. «Συγγνώμη», ενίσταται ο Βίκτορ Μποστινάρου, «αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η ίδια η επενδύτρια εταιρεία, προβλέπεται ότι στο πρώτο στάδιο -δηλαδή στην εκσκαφή, όπου χρειάζονται λιγότερο ειδικευμένοι εργάτες- θα δημιουργηθούν το πολύ 1.200 έως 1.300 θέσεις εργασίας. Οταν όμως αρχίσει η εκμετάλλευση, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη των έργων, δεν θα μείνουν περισσότερες από 600 θέσεις εργασίας. Και πολλές από αυτές -σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας- θα ανατεθούν σε ξένους μηχανικούς, καθώς θα χρειαστούν νέας τεχνολογίας μηχανήματα και τεχνικές. Συνεπώς, η ιδέα ότι θα ενισχυθεί η απασχόληση είναι άλλη μία δηλητηριώδης ψευδαίσθηση».
«Είναι θεμελιώδες οι αρχές να οργανώσουν δημόσια διαβούλευση και να λάβουν αποδεδειγμένα υπόψη τη γνώμη των συμμετεχόντων για την παρουσίαση εναλλακτικών λύσεων», τονίζει. «Θα πρέπει να διεξαχθεί δημοψήφισμα για το θέμα;», τον ρωτώ. «Αυτά είναι για όσους γνωρίζουν», απαντά. Τώρα «υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το Κοινοβούλιο είτε να απορρίψει το νομοσχέδιο ως έχει ή να το αλλάξει ριζικά. Γιατί το Κοινοβούλιο έχει το θεσμικό δικαίωμα να προετοιμάζει νομοσχέδια ή να τα τροποποιεί κατά τρόπο που θεωρεί ότι είναι προς το βέλτιστο συμφέρον της χώρας. Και ειλικρινά ελπίζω ότι θα αποσαφηνίσει όλες αυτές τις παραμέτρους, θα επιβάλει μια στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, βάσει και των κοινοτικών οδηγιών».
Η τελική απόφαση δεν θα είναι άλλωστε σημαντική «μόνο για τη Ρουμανία και για την περιφέρειά της. Είτε θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων, πολύ υψηλότερων και ασφαλέστερων προτύπων για τη βιομηχανία εξόρυξης χρυσού είτε θα υποβαθμίσει αυτές που υπάρχουν ήδη, κάτι το οποίο θα είναι καταστροφικό». «Ωστόσο», επισημαίνει, «θα πρέπει να συνδυάσουμε τη δραματική, επιτακτική ανάγκη να διαφυλάξουμε τις ιστορικές μας ρίζες με μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη»…
«Γιατί να μεταχειρίζονται τη χώρα μου και τη χώρα σας σαν αποικίες, ενώ είμαστε -ευτυχώς- μέλη της Ε.Ε.;», διερωτάται ο Μποστινάρου, στέλνοντας μήνυμα και στην Ελλάδα. «Πιστεύω ότι τα ευρωπαϊκά στάνταρντ δεν είναι διαπραγματεύσιμα και οι κυβερνήσεις οφείλουν να δίνουν προσοχή στις ανησυχίες των πολιτών. Γιατί ο “πυρετός του χρυσού” μπορεί να δίνει μια εξήγηση για τη στενόμυαλη προσέγγιση του σήμερα. Ομως, οι επόμενες γενιές θα κληθούν να πληρώσουν ένα τίμημα πολύ υψηλότερο από το όποιο μικρό και πρόσκαιρο όφελός της».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου